http://www.zougla.gr/kosmos/article/i-agia-sofia-krivi-8isavro-ipostirizi-tourkos-panepistimiakos

Σχετικό δημοσίευμα της Sabah, αποκαλύπτει πως ο καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης διατείνεται πως οι στήλες στο εσωτερικό της Αγίας Σοφίας έχουν χτιστεί από ένα σπάνιο υλικό που μεταφέρθηκε από το όρος Kafdağı.

αν ποτε πας ( εγω πηγα 6 φορες ) κοιτα τι γραφουν οι στηλες … vadeli chasampal ,ξερεις που ειναι διπλα στην λαρσα ( ορος χασαμπαλης )
και ασε τι γραφει ο μπαγλαμας

Ο Φώτης Νατσιούλης όπως και τα προηγούμενα χρόνια ανήμερα της ονομαστικής του εορτής, διοργανώνει έκθεση φωτογραφίας με τίτλο ¨Μόψιον - Χασάμπαλη – Γεντίκ Εσκί¨ η οποία θα πραγματοποιηθεί στον εκθεσιακό χώρο που έχει δημιουργήσει στην οικεία που διαμένει, στην οδό Ισοκράτους 6 στην Λάρισα.

Η έκθεση θα είναι ανοικτή για όσους επιθυμούν να την επισκεφτούν την ήμερα των Θεοφανείων, Παρασκευή 6 Ιανουαρίου 2012 από τις 5 το απόγευμα έως τις 12 το βράδυ και τις επόμενες μέρες θα μπορεί κανείς να την επισκεφτεί μετά από τηλεφωνική επικοινωνία.

Η έκθεση παρουσιάζει μια σειρά φωτογραφιών που δημιουργηθήκαν μετά από επίσκεψη του φωτογράφου στην τοποθεσία Χασάμπαλη, λίγα χιλιόμετρα μακριά από τη Λάρισα, στο Δήμο Νέσσωνος (Συκούριο) του Νομού Λάρισας.

Μόλις λίγα χιλιόμετρα από τη Λάρισα, ξεδιπλώνεται μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ιστορίες του τόπου, η οποία ξεκινά από την αρχαιότητα και αναδεικνύει όχι μόνο τον πλούτο του, αλλά και την άγνωστη πτυχή της παγκόσμιας φήμης που είχε κάποτε. Πρόκειται για ένα θησαυρό, θαμμένο επί χρόνια στα έγκατα της γης, που κάποτε ήταν μοναδικός και περιζήτητος σε όλο τον κόσμο. Πρόκειται για τον πράσινο θεσσαλικό λίθο, από τα λατομεία της Χασάμπαλης, ο οποίος κοσμεί ορισμένα από τα λαμπρότερα μνημεία του κόσμου, όπως οι ναοί της Καπέλα Σιξτίνα (Cappella Sistina) και της Σάντα Μαρία Ντι Πόπολο στη Ρώμη, η Βασιλική του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό, δημόσια κτίρια της Βενετίας, το Grecian Hall του Pavlosk Palace στην Αγία Πετρούπολη, ο ναός της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη και πολλά άλλα.

Στην ανάδειξη ενός σημαντικού θησαυρού, που βρίσκεται στα γεωγραφικά του όρια και ειδικότερα των αρχαίων λατομείων Χασάμπαλης, απ’ όπου γινόταν η εξόρυξη του περίφημου πράσινου θεσσαλικού λίθου, στρέφεται ο Δήμος Τεμπών.
Με στόχο να φέρει στο φως άγνωστες πτυχές της ιστορίας του τόπου, που κάποτε χάρη στα εν λόγω λατομεία είχε αποκτήσει παγκόσμια φήμη, κινητοποιείται προς την κατεύθυνση να προσφέρει τη γνώση γι’ αυτό το σημαντικό ιστορικό μνημείο και να διατηρήσει την πλούσια κληρονομιά που άφησε.
Μάλιστα χθες, τα λατομεία της Χασάμπαλης, (Συκούριο) επισκέφθηκαν καθηγητές και φοιτητές του τμήματος Ιστορίας- Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, όπου και ξεναγήθηκαν στο χώρο μαθαίνοντας για την ιστορία του, από αρχαιολόγους της 7ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Λάρισας και τον λέκτορα Γεωλογίας του ΑΠΘ κ. Βασίλη Μέλφο, μελετητή των εν λόγω λατομείων και του πράσινου θεσσαλικού λίθου.
Σύμφωνα με τον κ. Μέλφο «Μέρη του πράσινου λίθου των λατομείων κοσμούν το ναό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, το ναό Καπέλα Σιξτίνα (Cappella Sistina) στη Ρώμη, το ναό Σάντα Μαρία Ντι Πόπολο επίσης στη Ρώμη, τη Βασιλική του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό, στο Πάνθεον, δημόσια κτίρια της Βενετίας, το Grecian Hall του Pavlosk Palace στην Αγία Πετρούπολη, κ.ά., ενώ απεικονίζεται ακόμη και σε έργα του Μιχαήλ Άγγελου, του Ραφαήλ και άλλων ζωγράφων της Αναγέννησης.
Αν και καθαρά ελληνικό θεσσαλικό πέτρωμα, παρόλα αυτά η εκμετάλλευσή του από Ιταλούς εμπόρους άλλαξε και την ταυτότητά του, καθώς σύμφωνα με τον κ. Μέλφο στα πρώτα χρόνια της Αναγέννησης ονομάστηκε «Verde antico» που σημαίνει «αρχαίο πράσινο» και διακινήθηκε στην αγορά της εποχής εκείνης ως ιταλικό μάρμαρο, γεγονός που οφείλεται στους Ιταλούς οι οποίοι έκαναν την εμπορία και τη διακίνησή του σε όλο τον κόσμο με αποτέλεσμα να αποκτήσει «ιταλική ταυτότητα».
Αναλυτικότερα για τον «Πράσινο Θεσσαλικό Λίθο», που εξορύχτηκε επί αιώνες από τα λατομεία της Χασάμπαλης αλλά και για την ιστορία του, ο κ. Μέλφος αναφέρει μεταξύ άλλων: «Η τοποθεσία Χασάμπαλη του Νομού Λάρισας, συνδέεται με μία από τις σημαντικότερες πτυχές της ιστορίας της Θεσσαλίας, αφού για περίπου 2.000 χρόνια προμήθευε με τα σπάνια και πολύτιμα πετρώματά της σχεδόν όλο τον κόσμο. Αυτός ο ασύγκριτος και μεγαλοπρεπής πράσινος θεσσαλικός λίθος χρησιμοποιήθηκε στην αρχιτεκτονική δίνοντας ιδιαίτερο κάλλος σε μνημεία, ανάκτορα και παλάτια, δημόσια λουτρά, πολυτελείς κατοικίες, ναούς και τεμένη.
Από τη Ρωμαϊκή εποχή και ιδιαίτερα κατά τη Βυζαντινή περίοδο, αλλά και στην Αναγέννηση και στα Οθωμανικά χρόνια, το πέτρωμα αυτό ήταν περιζήτητο για την ποιότητα και τη μοναδικότητά του, χαρακτηριστικά που το έκαναν πανάκριβο».
Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους η περιοχή γύρω από το λόφο της Χασάμπαλης παρουσιάζει μεγάλο αρχαιολογικό ενδιαφέρον, αφού κατοικήθηκε από τα πανάρχαια χρόνια, χάρη στην προστασία που παρείχε το μεγάλο βουνό, ο Κίσσαβος, αφενός και οι δύο λίμνες που το περιέβαλαν στο παρελθόν, η Κάρλα στα νότια και η Νεσσωνίδα στα δυτικά.

Μόλις λίγα χιλιόμετρα μακριά από τη Λάρισα, στο Δήμο Νέσσωνος, ξεδιπλώνεται μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ιστορίες του τόπου μας, η οποία ξεκινά από την αρχαιότητα και αναδεικνύει όχι μόνο τον πλούτο του, αλλά και την άγνωστη πτυχή της παγκόσμιας φήμης που είχε κάποτε.
Πρόκειται για ένα θησαυρό, θαμμένο επί χρόνια μέσα στα έγκατα της γης, που κάποτε ήταν μοναδικός και περιζήτητος σε όλο τον κόσμο, σε βαθμό να προσελκύει ξένους που στόχευαν να τον πάρουν και να τον εκμεταλλευτούν, όπως και έγινε.
Μετά από πολλούς αιώνες εκμετάλλευσής του, κατά τους οποίους πωλούταν σε χώρες όπως η Ιταλία, η Ρωσία κ.ά., από ξένους κυρίως εμπόρους, θάφτηκε στη λησμονιά για πολλά χρόνια, μέχρι τη στιγμή που ο Δρ. Γεωλογίας κ. Βασίλης Μέλφος, άρχισε να ερευνά την ιστορία του, φέρνοντας στην επιφάνεια τα μυστικά που έκρυβε.
Η έρευνά του κράτησε δέκα χρόνια βρίσκοντας ανθρώπους-«κλειδιά» για να αποκαλύψουν τα αληθινά γεγονότα, αλλά και ιστορικές πηγές, ώστε να καταγράψει βήμα προς βήμα κάθε δράση που αναπτύχθηκε για τον μοναδικό αυτό θησαυρό του τόπου μας.
Χρειάστηκε μεγάλη προσπάθεια για να τον αναδείξει και να εντοπίσει ακόμη και τη θέση του, καθώς η περιοχή όπου βρίσκεται θυμίζει σήμερα έναν απέραντο σκουπιδότοπο, αλλά τελικά κατέφερε να μας παρουσιάσει μία ίσως από τις πολυτιμότερες ανακαλύψεις της ιστορίας μας, του πολιτισμού μας, της κληρονομιάς μας, ακόμη κι αν σήμερα αυτός δεν μας ανήκει, αφού ιδιοκτήτριά του φαίνεται μια ιταλική Εταιρία!
Το όνομα του θησαυρού είναι :«Πράσινος Θεσσαλικός Λίθος».
Μέρη του κοσμούν το ναό Καπέλα Σιξτίνα (Cappella Sistina) στη Ρώμη, το ναό Σάντα Μαρία Ντι Πόπολο επίσης στη Ρώμη, τη Βασιλική του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό, στο Πάνθεον, δημόσια κτίρια της Βενετίας, το Grecian Hall του Pavlosk Palace στην Αγία Πετρούπολη, στο ναό Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη κ.ά., ενώ απεικονίζεται ακόμη και σε έργα του Μιχαήλ Άγγελου, του Ραφαήλ και άλλων ζωγράφων της Αναγέννησης.
Αν και καθαρά ελληνικό θεσσαλικό πέτρωμα, παρόλα αυτά η εκμετάλλευσή του από Ιταλούς εμπόρους άλλαξε και την ταυτότητά του, καθώς σύμφωνα με τον κ. Μέλφο στα πρώτα χρόνια της Αναγέννησης ονομάστηκε «Verde antico» που σημαίνει «αρχαίο πράσινο» και διακινήθηκε στην αγορά της εποχής εκείνης ως ιταλικό μάρμαρο, γεγονός που οφείλεται στους Ιταλούς οι οποίοι έκαναν την εμπορία και τη διακίνησή του σε όλο τον κόσμο με αποτέλεσμα να αποκτήσει «ιταλική ταυτότητα»!
Η πηγή του είναι τα γνωστά λατομεία της Χασάμπαλης, στο Δήμο Νέσσωνος (Συκούριο), ο οποίος και στήριξε οικονομικά, την έκδοση της έρευνας του κ. Βασίλη Μέλφου, πιστεύοντας ότι πρέπει να διατηρηθούν αναλλοίωτες οι ιστορικές μας μνήμες, ακόμη κι αν το ιδιοκτησιακό καθεστώς των λατομείων ίσως να μην επιτρέπει καμία παρέμβασή του στον χώρο, για ανάδειξή του.
Αναλυτικότερα για τον «Πράσινο Θεσσαλικό Λίθο», που εξορύχτηκε επί αιώνες από τα λατομεία της Χασάμπαλης αλλά και για την ιστορία του, ο κ. Μέλφος αναφέρει: «Η τοποθεσία Χασάμπαλη του Νομού Λάρισας, συνδέεται με μία από τις σημαντικότερες πτυχές της ιστορίας της Θεσσαλίας, αφού για περίπου 2.000 χρόνια προμήθευε με τα σπάνια και πολύτιμα πετρώματά της σχεδόν όλο τον κόσμο. Αυτός ο ασύγκριτος και μεγαλοπρεπής πράσινος Θεσσαλικός λίθος χρησιμοποιήθηκε στην αρχιτεκτονική δίνοντας ιδιαίτερο κάλλος σε μνημεία, ανάκτορα και παλάτια, δημόσια λουτρά, πολυτελείς κατοικίες, ναούς και τεμένη.
Από τη Ρωμαϊκή εποχή και ιδιαίτερα κατά τη Βυζαντινή περίοδο, αλλά και στην Αναγέννηση και στα Οθωμανικά χρόνια, το πέτρωμα αυτό ήταν περιζήτητο για την ποιότητα και τη μοναδικότητά του, χαρακτηριστικά που το έκαναν πανάκριβο.
Οι εσοχές και οι κοιλότητες από όπου εξορύχθηκαν οι πρώτες ύλες, από τις οποίες κατασκευάστηκαν μερικά από τα σημαντικότερα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, εκτίθενται στην πλαγιά της Χασάμπαλης, χωρίς μέχρι σήμερα να τους έχει δοθεί η ανάλογη σημασία για την αναγνώριση της πολιτιστικής τους αξίας.
Αυτοί που επισκέπτονται την περιοχή πάνε μόνο για να ρίξουν σκουπίδια και μπάζα ή για να ανάψουν ένα κερί στο εξωκλήσι της Αναλήψεως που βρίσκεται εκεί».
150-200 ΕΚ. ΕΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΒΥΘΟ ΤΗΣ ΤΗΘΥΟΣ
Ως πέτρωμα αναφέρεται ότι σχηματίσθηκε πριν 150-200 εκατομμύρια χρόνια, στο βυθό ενός ωκεανού τμήμα της θάλασσας της Τηθύος. Προτιμήθηκε ως δομικός λίθος, καθώς πρόκειται για ένα σκληρό πέτρωμα.
Αναλυτικότερα ο κ. Μέλφος για την εκμετάλλευσή του επισημαίνει μεταξύ άλλων ότι :«Ο οφιτοασβεστίτης της Χασάμπαλης, με τις διάφορες αποχρώσεις του πράσινου σερπεντινίτη και τις λευκές κηλίδες μαρμάρου, ήταν ένα υλικό που προτιμήθηκε κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο, αλλά έγινε περιζήτητος στα Βυζαντινά χρόνια για την κατασκευή και διακόσμηση αυτοκρατορικών, εκκλησιαστικών και πολυτελών κτιρίων, όπως ανάκτορα, λουτρά και αυτοκρατορικές κατοικίες. Αναφέρεται ότι η πρώτη χρήση του έγινε επί βασιλείας του αυτοκράτορα Ανδριανού (117-138 μ.Χ.) αλλά πιθανότερη είναι η εκδοχή ότι για πρώτη φορά είχε χρησιμοποιηθεί σε αναθηματικές στήλες (Μουσείο Λάρισας) και στην ανακατασκευή του αρχαίου θεάτρου της Λάρισας τον 1ο αιώνα μ.Χ.
Η ευρεία χρήση του πετρώματος άρχισε το 2ο αι. μ..Χ. καθώς εντοπίζεται μεταξύ άλλων σε κτίρια και κατασκευές στη Ρώμη, στη Μικρά Ασία, στην Κνωσσό, στη Μεγάλη Βρετανία, στην Πορτογαλία, στην Ανδαλουσία, στην Ισπανία κ.ά.».
Η ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
ΤΩΝ ΛΑΤΟΜΕΙΩΝ
Για την πρόσφατη λειτουργία των λατομείων της Χασάμπαλης και τη χρήση του πράσινου Θεσσαλικού λίθου κατά τον 19ο και 20ο αι. μ.Χ. και βάσει μαρτυριών του λατόμου Ιωάννη Τσιμπούκη, που δούλεψε σε αυτά, ο κ. Μέλφος αναφέρει: «Τα λατομεία της Χασάμπαλης λειτούργησαν εντατικά από το 1896 έως το 1985, με τη χρηματοδότηση αγγλικών, ιταλικών και ελληνικών εταιριών και απασχόλησαν πολλούς κατοίκους της περιοχής. Η διάνοιξη νέων λατομείων είχε σαν αποτέλεσμα να καταστραφεί σημαντικό τμήμα των παλαιών εξορύξεων.
Ωστόσο, διάφοροι περιηγητές και μελετητές μας πληροφορούν ότι τα ονομαστά λατομεία της Χασάμπαλης ανακαλύφθηκαν και πάλι το 1889 από τον γεωλόγο και αρχαιολόγο William Brindley.
Σύμφωνα με τον Porter (1907) είχαν ήδη αναφερθεί από έναν Ιταλό μηχανικό από τη Βενετία, ο οποίος εργαζόταν στην κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής στην περιοχή Θεσσαλίας.
Ο Brindley κατά την επίσκεψή του στην Κωνσταντινούπολη το 1886 ανακάλυψε ότι το 75% των πετρωμάτων που διακοσμούσαν τα πρωτοχριστιανικά, βυζαντινά και οθωμανικά μνημεία ήταν από πράσινο οφι-τοασβεστίτη. Μελετώντας τον Παύλο Σιλεντιάριο (6ος αι. μ.Χ.) διαπίστωσε ότι επρόκειτο για τον περίφημο «Θεσσαλικό λίθο» και άρχισε να τον αναζητεί στον τόπο προέλευσής του. Το 1889 ανακάλυψε τα αρχαία λατομεία της Χασάμπαλης και το 1892 ολοκλήρωσε τις διαπραγματεύσεις με το Ελληνικό κράτος, ώστε να περιέλθουν αυτά στην κατοχή του.
Το 1896 ίδρυσε την εταιρία βρετανικών συμφερόντων «Verde Antico Marble Company Ltd» με κεφάλαιο 20.000 στερλίνες Αγγλίας και έδρα το Λονδίνο.
Αφού απομακρύνθηκαν τα μπάζα και τα απορρίμματα των παλαιότερων
εξορύξεων, άρχισε και πάλι η εκμετάλλευση.
Σύμφωνα με τον Rogers (2003), οι πρώτοι πράσινοι κίονες που κόπηκαν τότε προοριζόταν για τον καθεδρικό ναό West Abbey του Λονδίνου.
Οι κίονες μεταφέρθηκαν στον σιδηροδρομικό σταθμό της Λάρισας και ετοιμάστηκαν για να φορτωθούν. Την ίδια περίοδο όμως, τον Απρίλιο του 1897, ξέσπασε ο Ελληνο-Τουρκικός πόλεμος ο οποίος εξελίχθηκε στη
Θεσσαλική μεθόριο. Έτσι οι κίονες καθηλώθηκαν στο σταθμό και η λατομική δραστηριότητα διακόπηκε. Αν και ο πόλεμος διήρκησε μία μόλις εβδομάδα, οι διαπραγματεύσεις με τους Τούρκους για τους κίονες κράτησαν σχεδόν ένα χρόνο. Τελικά τον Ιούνιο του 1898 μεταφέρθηκαν στο λιμάνι του Βόλου και από εκεί στο Λονδίνο. Σχεδόν ταυτόχρονα άρχισε και πάλι η λατομική δραστηριότητα στη Χασάμπαλη.
Την εταιρία «Verde Antico Marble Company Ltd» αντικατέστησαν το 1912 άλλες εταιρίες ιταλικών και βρετανικών συμφερόντων. Το 1956 η εταιρία «Grecian Marbles Ltd» νοίκιασε τα λατομεία και τελικά τα αγόρασε το 1969. Μέχρι σήμερα ανήκουν στην εταιρία αυτή, αν και η λειτουργία τους σταμάτησε το 1985.
Στη Χασάμπαλη όμως υπάρχουν και άλλα λατομεία οφιτοασβεστίτη, στη βόρεια πλευρά προς το Καλοχώρι. Δύο από τα μεγαλύτερα ανήκαν στις εταιρίες «Τσάλμας» και «Σκούταρης». Στη θέση Στεφάνι ο «Τσάλμας» λειτούργησε από το 1965 μέχρι το 1980. Ο δε «Σκούταρης» ξεκίνησε το 1967 σε ένα λατομείο πιο ανατολικά και έκλεισε το 1976, αφού το πέτρωμα δεν ήταν εφάμιλλο των άλλων θέσεων.
Πρόσφατα, από το 1997 έως το 2000, έχουν κάνει εξορύξεις κυρίως στη θέση Γκεντίκι, διάφορες εταιρίες, μεταξύ αυτών και η «ΑΤΤΙ-ΚΑΤ». Από τα λατομεία αυτά έβγαζαν σερπεντινίτη, ένα αδρανές υλικό, που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή της νέας εθνικής οδού Αθηνών-Θεσσαλονίκης και της νέας σιδηροδρομικής γραμμής του Ο.Σ.Ε.
Όλες οι προαναφερθείσες εταιρίες μετά τον τερματισμό των εργασιών εγκατέλειψαν τους λατομικούς χώρους, χωρίς να κάνουν καμία αποκατάσταση, προκαλώντας έτσι σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα στην περιοχή.
Κατά τον 20o αι. ο πράσινος λίθος χρησιμοποιήθηκε στη διακόσμηση πολυτελών κτιρίων στη Ρωσία, στις ΗΠΑ, στον Καναδά, στη Μ. Βρετανία και αλλού. Σημαντικά παραδείγματα, κυρίως ως επενδύσεις εσωτερικών χώρων, υπάρχουν στο Μουσείο Τέχνης Πούσκιν στη Μόσχα (1904), στη Ροτόντα του κτιρίου Legislative στη Μanitobai του Καναδά, στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Στεφάνου στη Βουδαπέστη (1905) κ.ά.».
Η «ΠΕΤΡΑ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΗ»
Η αρχαιολόγος της 7ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Λάρισας, κ. Σταυρούλα Σδρόλια, εκ των ανθρώπων που συνεργάσθηκαν με τον κ. Μέλφο και μάλιστα εξέφρασαν το ενδιαφέρον να συμμετέχουν σε μια κοινή προσπάθεια για την προστασία και ανάδειξη των ιστορικών αυτών λατομείων, μας δίνει πληροφορίες τόσο για τα λατομεία της Χασάμπαλης όσο και για το πέτρωμά τους, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι στην αρχαιότητα πίστευαν πως ήταν η πέτρα του Ηρακλή και της αποδίδονταν υπερφυσικές ιδιότητες. «Δεν μπορεί να είναι τυχαίο ότι στα μέρη αυτά παρατηρείται πρώιμη λατρεία του Ηρακλή, ενώ ο ίδιος θεωρούνταν ως προστάτης των λατομείων…», τονίζει η ίδια.
Αναλυτικότερα υποστηρίζει μεταξύ άλλων: «Ο λόφος της Χασάμπαλης ξεχωρίζει στα δυτικά του Κισσάβου για την ποικιλία των χρωμάτων που παίρνουν οι βράχοι του ανάλογα με την ώρα της ημέρας. Λίγοι γνωρίζουν τα πλούσια κοιτάσματα του πράσινου μαρμάρου που κρύβονται στο εσωτερικό του και τη μεγάλη διάδοση της χρήσης του στη διάρκεια των αιώνων.
Η περιοχή γύρω από το λόφο της Χασάμπαλης παρουσιάζει μεγάλο αρχαιολογικό ενδιαφέρον, αφού κατοικήθηκε από τα πανάρχαια χρόνια, χάρη στην προστασία που παρείχε το μεγάλο βουνό, ο Κίσσαβος, αφενός και οι δύο λίμνες που το περιέβαλαν στο παρελθόν, η Κάρλα στα νότια και η Νεσσωνίδα στα δυτικά. Η σημασία της περιοχής αυξανόταν από τα εύφορα εδάφη και το σημαντικό δρόμο που περνούσε από εδώ, σαν εναλλακτικό της διαδρομής από τα Τέμπη στη Λάρισα.
Ετσι εξηγούνται οι νεολιθικοί οικισμοί που αναπτύσσονται στους πρόποδες του λόφου, καθώς και οι μυκηναϊκοί. Από τους τελευταίους, οι σημαντικότεροι βρίσκονταν στα νότια και ανατολικά του λόφου, κοντά στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις, πιο ανατολικά, στη Μαρμαρίνη, καθώς και βορειότερα, στο Μπουνάρμπασι και στη Σπηλιά. Ιδιαίτερα πρέπει να τονισθούν οι αρχαιότητες της Μαρμαρίνης, όπου σε λόφο νοτιοδυτικά του χωριού, δηλαδή απέναντι από τη Χασάμπαλη, ανασκάφηκαν παλαιότερα σπουδαίοι μυκηναϊκοί τάφοι, καθώς και γεωμετρικοί.
Εδώ βρισκόταν η παλιά κοιτίδα των Μαγνήτων, που ωθήθηκαν προς τα παράλια τον 5ο αιώνα από τους Θεσσαλούς, καθώς και το γνωστό από τη μυθολογία Δώτιο πεδίο, όπου ο βασιλιάς Ερεισίχθονας έκοψε το φημισμένο δάσος της θεάς Δήμητρας και έλαβε σκληρή τιμωρία.
Η ιστορία των Μαγνήτων συνδέεται ιδιαίτερα με τον τόπο αυτό, αφού το πέτρωμα από το οποίο πήραν το όνομά τους, ο μαγνητίτης, βρίσκεται στην καρδιά του πράσινου μαρμάρου της Χασάμπαλης, στοιχείο που οπωσδήποτε είχε παρατηρηθεί από την αρχαιότητα. Ο μαγνητίτης θεωρούνταν η πέτρα του Ηρακλή και του αποδίδονταν υπερφυσικές ιδιότητες.
Η εκμετάλλευση των λατομείων της Χασάμπαλης αρχίζει στα ρωμαϊκά χρόνια. Στην εποχή αυτή και κυρίως στην επόμενη, τη βυζαντινή, αυξάνεται η ζήτηση σε νέα και πολυτελή υλικά για την κατασκευή μνημείων και το μάρμαρο της Χασάμπαλης αρχίζει να ταξιδεύει σε μεγάλη έκταση.
...Στο λόφο της Χασάμπαλης έχουμε ένα πολύ σπάνιο χώρο, όπου μια βιοτεχνική δραστηριότητα του ανθρώπου αποτυπώθηκε για πάνω από 2.000 χρόνια, ενώ συγχρόνως το υλικό εξαπλώθηκε σε όλο τον παλιότερο κόσμο και έφθασε μέχρι την Αμερική. Γι’ αυτό αξίζει κάθε προστασίας και δεν θα ήταν απίθανο, μετά την έκδοση αυτού του βιβλίου, να αναγνωρισθεί ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς».
Για την έρευνα του κ. Μέλφου που εκδόθηκε, η κ. Σδρόλια αναφέρει:
«Με το βιβλίο του για τον Πράσινο Θεσσαλικό Λίθο, ο κ. Μέλφος, πέτυχε δύο κυρίως πράγματα: Παρουσίασε με άρτιο επιστημονικά τρόπο ένα θέμα άγνωστο στους περισσότερους.
Πέτυχε να δώσει ένα πλήθος στοιχείων για την περιγραφή του υλικού, τις μεθόδους εξόρυξής του, την οργάνωση του χώρου και την ιστορία του λατομείου και το κυριότερο καταγραφή των σωζόμενων δειγμάτων χρήσης του ανά τον κόσμο, με τρόπο ελκυστικό και προσιτό στο ευρύ κοινό».

Εδώ μπαίνει σε παράφραση ¨το που.τανα Ινδία με τα μεροκάματο σου¨
Για αυτό το λόγο σταμάτησαν!!!

Μπράβο Νικόλα ευχαριστούμε για την ενημέρωση πολύ ενδιαφέρων δεν το γνώριζα …