ΞΥΝΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ του ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ (1908-1947)
(Ζωντανός - Σμόλικας)
Παιδί της λεβεντογέννας κι ανταρτομάνας Τσιαρίτσιανης ήταν. Το 1908 γεννήθηκε κι από αγροτική οικογένεια κατάγονταν. Ο ίδιος, αν και τελειόφοιτος Γυμνασίου, τις σπουδές του δε συνέχισε, για λόγους πολιτικούς, συνέχισε το επάγγελμα του πατέρα του, ενός πατέρα ψύχραιμου κι αποφασιστικού, που υπήρξε το πρώτο θύμα των Ιταλών κατακτητών. Λέγεται μάλιστα, ότι τη μέρα που οι Ιταλοί καίγαν το σπίτι του και σαν είδε ο Μήτσιος να καίγεται ο ιδρώτας και οι οικονομίες μιας ολόκληρης ζωής, απ' το χωράφι σαν ήρθε στο χω¬ριό το δρεπάνι άρπαξε και για την Πλατεία τράβηξε να θερίσει, όποιον μπροστά του Ιταλό θα εβρισκε. Τότε τον θέρισαν με ριπή όπλου, ύστερα από υπόδειξη, οι Ιταλοί. Ο Νίκος με τους επτά συγχωριανούς του φυγοδικούσε, γιατί τους αναζητούσαν οι κατοχικές αρχές σαν Κομμουνιστές. Αρχικά φυλάγονταν στον Άγιο Αθανάσιο, κι ύστερα από το φόνο του Βίτκου πήραν πιο ασφαλέστερα μέτρα κι απομακρύνθηκαν, στο Βαλέτσικο και στο Μπιχτέσι στη συνέχεια της Καρυάς. Από τους ίδιους τους συντρόφους τους αναδείχτηκε Αρχηγός της πρώτης Αντάρτικης ομάδας, που έδρα είχε και λημέρι στο «Μπιχτέτσι» και σαν έγινε δεκαπέντε (15) στον αριθμό, έκανε την πρώ¬τη της εμφάνιση στη Σκαμνιά στις 27/8/1942 και στη συνέχεια Πύθιο, Κοκκινοπηλό κ.λ.π. Ο Νίκος που είχε πολλές πνευματικές και διοικητικές ικανότητες και πολλά προσόντα ανθρωπιστικά, ήταν ιδεολόγος Κομμουνιστής, λογικός, αποφασιστικός, ψύχραιμος και τα πάντα τα εκτελούσε προγραμματισμένα και μετά προσοχής. Πολλές φορές φυλακίστηκε κι εξορίστηκε. Στην Αλβανία πολέμησε γενναία στην πρώτη γραμμή με το βαθμό του Λοχία. Στα χρόνια της κατοχής σαν δυνάμωσε το κίνημα και πολλαπλασιάστηκαν οι αντάρτες, ο Νίκος στάλθηκε στο Σμόλικα να οργανώσει αντάρτικο απ' όπου πήρε και το Ψευδώνυμο «Σμόλικας». Στην αποστολή του ανταποκρίθηκε και για τη δραστηριότητά του έφτασε μέχρι το αξίωμα του Καπετάνιου της 9ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Με την απελευθέρωση για λόγους ασφαλείας στο Μπούλκες στάλθηκε. Σαν δημιουργήθηκε ο Δημοκρατικός Στρατός ξαναεπέστρεψε το 1946 και ανέλαβε τη διοίκηση του Συγκροτήματος του Ολύμπου. Το 1947 στις 22 lούλη, σκοτώθηκε στον Όλυμπο στην τοποθεσία «πηγάδια», από χειροβομβίδα που πιάστηκε σε στερεό κλαρί κι εκπυρσοκρότησε, κατά τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του στρατού. Πάντως το κίνημα έχασε ένα από τα ιδρυτικά στελέχη του πρώτου αντάρτικου και του δεύτερου, που ήταν ένας από τους πιο ιδανικούς λαϊκούς αγωνιστές. Το χώμα που τον σκέπασε ελαφρό ας είναι και η μνήμη του αιώνια. Το όνομά του θα γραφεί στη νεότερη ιστορία.