Τέλος στην προστασία αρχαίων ναυαγίων!
Της Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ
Βάζει τέλος στην προστασία των αρχαίων ναυαγίων, που είναι σπαρμένα στους βυθούς ολόκληρης της ελληνικής επικράτειας, νομοσχέδιο του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας με τίτλο «Καταδύσεις Αναψυχής».
Το ΥΕΝ με το νομοσχέδιο αυτό ενθαρρύνει την «άσκηση υποβρύχιας δραστηριότητας στη θάλασσα με αναπνευστικές συσκευές ή άλλα υποθαλάσσια μέσα, χάριν αναψυχής», όπως και την ύπαρξη κέντρων εκπαίδευσης αυτοδυτών, χωρίς να λαμβάνει υπόψη του τον αρχαιολογικό νόμο (3028/2002). Στο άρθρο 15 του Ν. 3028 αναφέρεται σαφώς ότι «στους ενάλιους αρχαιολογικούς χώρους απαγορεύεται η αλιεία, η αγκυροβολία και η υποβρύχια δραστηριότητα με αναπνευστικές συσκευές, εκτός αν έχει χορηγηθεί άδεια του υπουργείου Πολιτισμού, η οποία εκδίδεται ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου».
Η γενική αυτή απαγόρευση έχει μια λογική, καθώς η Ελλάδα είναι ένα ανοιχτό, αφύλαχτο θαλάσσιο μουσείο. Το Αιγαίο στην αρχαιότητα υπήρξε πέρασμα όλων των λαών της Μεσογείου. Κρύβει μεγάλους θησαυρούς. Και είναι «ξέφραγο αμπέλι», όπως το έχουν αποκαλέσει πολλοί γνωρίζοντας πως οι θάλασσές μας και πολλά ακατοίκητα ερημονήσια αποτελούν τον ελκυστικότερο προορισμό ξένων που διαθέτουν σκάφη και ειδικό εξοπλισμό για την άσκηση του προσοδοφόρου σπορ της αρχαιοκαπηλίας. Τα στοιχεία που διαθέτει η Διεύθυνση Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας αποδεικνύουν την πλούσια δραστηριότητα Ελλήνων και ξένων στις ελληνικές θάλασσες.
Οι αρχαιολογικοί θησαυροί που βρίσκονται στον βυθό χρειάζονται προστασία από το κράτος
Θυμίζουμε πως τα γνωστά αρχαία ναυάγια στις ελληνικές θάλασσες είναι πάνω από χίλια, ενώ για άλλα τόσα το υπουργείο Πολιτισμού γνωρίζει το στίγμα τους και μένει να τα ερευνήσει. Αντικειμενικά, είναι δύσκολο να εξερευνηθούν τόσα χιλιόμετρα ακτών, όρμων και φυσικών λιμανιών που διαθέτει η χώρα, όπως επίσης δεν είναι δυνατόν να αστυνομευθούν επαρκώς, αφού οι λιμενικές αρχές ούτε τα μέσα διαθέτουν ούτε το απαραίτητο προσωπικό.
Την ανάγκη κατάδυσης για ψυχαγωγία η πολιτεία μέχρι τώρα αντιμετώπιζε με την αποδέσμευση περιοχών από τη γενική απαγόρευση. Από το 1988, όταν άρχισαν να δίνονται άδειες κατάδυσης, έχουν αποδεσμευθεί συνολικά 134 θέσεις.
Από όλα τα παραπάνω θα περίμενε κανείς το ν/σ του ΥΕΝ να τεθεί κατ' αρχήν υπόψιν των αρχαιολόγων που έχουν πολύχρονη πείρα στην ενάλια έρευνα, αλλά και στις υπηρεσίες του ΥΠΕΧΩΔΕ που ασχολούνται με την περιβαλλοντική προστασία των θαλασσών. Αντ' αυτού, η ενημέρωσή τους έγινε από τον Σύλλογο Οικολόγων Υδρας «Η Υδραίισα Φώκια», όπως προκύπτει από ευχαριστήρια επιστολή του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων προς τον πρόεδρο του Συλλόγου, Μαν. Τσακίρη, και από έγγραφο της Γεν. Διεύθυνσης Περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ προς το ΥΕΝ, όπου σημειώνεται ότι «διαπιστώσαμε την ύπαρξη του εν λόγω προσχεδίου νόμου που αφορά τις καταδύσεις από επιστολή Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης» και για το περιεχόμενό του «από την ιστοσελίδα του υπουργείου».
Το πιο πρόσφατο εύρημα, ένα χάλκινο άγαλμα που βρέθηκε στην Κύθνο
Στο ίδιο έγγραφο και επί του περιεχομένου του ν/σ, η Γεν. Διεύθυνση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ παρατηρεί ότι «δεν λαμβάνεται καθόλου υπόψη η παράμετρος της θαλάσσιας βιοποικιλότητας και η ύπαρξη προστατευόμενων περιοχών σε θαλάσσιες εκτάσεις της χώρας». Γνωστοποιούν, επίσης, στο ΥΕΝ ότι «η χώρα -σε εφαρμογή της οδηγίας 92/43/ΕΚ- προωθεί τη δημιουργία ενός εκτεταμένου δικτύου προστατευόμενων περιοχών (ονομαζόμενο Natura 2000), σημαντικό τμήμα του οποίου εκτείνεται σε θαλάσσιες εκτάσεις. Και προτείνουν να προστεθούν στο ν/σ «γενικές απαγορεύσεις-υποχρεώσεις».
Ο Σύλλογος Οικολόγων Υδρας, σε επιστολή του προς τον πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή και τους συναρμόδιους υπουργούς, σημειώνει ότι το ν/σ αυτό «συγκρούεται άμεσα με ισχύοντες νόμους και υπουργικές αποφάσεις, προεξάρχοντος του αρχαιολογικού νόμου και του νόμου 1650, ΦΕΚ 160-16/10/86 για την προστασία του περιβάλλοντος και την προστασία της άγριας πανίδας, όπως η μεσογειακή φώκια που ζει και αναπαράγεται στη χώρας μας. Ετσι, νησιά με άπειρες χερσαίες, παράκτιες και ενάλιες αρχαιότητες που προστατεύονται ολόκληρα από τον αρχαιολογικό νόμο, όπως π.χ. η Δήλος, η Κέρος, η Κυρά Παναγιά, η Υδρα και ο Δοκός -του οποίου μόνο ένα μικρό θαλάσσιο τμήμα έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος- αλλά και άπειρα γνωστά και άγνωστα ναυάγια θα βρίσκονται βορά τού κάθε μη συνειδητοποιημένου αυτόνομου δύτη». Τα νησιά αυτά δεν εξαιρούνται από τις αυτόνομες καταδύσεις όπως γινόταν έως σήμερα.
Θεωρούν ότι το ν/σ αυτό «είναι εξαιρετικά ευάλωτο σε κάθε ατομική ή ομαδική προσφυγή στο ΣτΕ» και προτείνουν την απόσυρσή του για να προηγηθεί συζήτηση με τους συναρμόδιους φορείς και την εναρμόνισή του με την ισχύουσα νομολογία, έτσι ώστε να προβλεφθεί η απαγόρευση των καταδύσεων με αυτόνομες συσκευές σε κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους.
